Oksana Zabużko to wybitna ukraińska pisarka i poetka, która należy do najczęściej przekładanych ukraińskich pisarzy. Jej czołowe powieści uznawane są za największe sukcesy wydawnicze w historii niezależnej Ukrainy. Jako eseistka pisze na temat ukraińskiej kultury, historii myśli ukraińskiej, procesów tworzenia się w Europie świadomości narodowej nowoczesnego typu. Jest główną ambasadorką „ukraińskości” na Zachodzie. W rodzimym kraju postrzegana jest jako autorytet.
Dwudniowy pobyt pisarki – organizowany przez Uniwersytet Łódzki i Szkołę Filmową z inicjatywy czasopisma kulturalno-naukowego „Kalejdoskop Kultury”, w kooperacji z Teatrem Nowym w Łodzi i przy istotnym partnerstwie Miasta Łódź – postrzegamy jako ważne wydarzenie dla społeczności akademickiej, środowiska kulturalnego, ale dołożymy starań, aby stało się ono istotne dla społeczności ukraińskiej w Łodzi. Stąd istotne partnerstwo Fabryki Aktywności Miejskiej, której zadaniem jest tworzenie przestrzeni do partycypacji społecznej oraz Łódzkiego Centrum Wielokulturowego realizującego szereg działań dla i ze społecznością ukraińską w Łodzi.
Główne punkty programu pobytu Oksany Zabużko – wykład dziekański na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ pod patronatem dziekana wydziału dra hab. prof. UŁ Rafała Matery, warsztaty narracyjne w Szkole Filmowej, otwarte spotkanie w Teatrze Nowym – skupione są wokół kategorii „widzialności”, wyprowadzonej z wydanej niedawno w Polsce książki eseistycznej „Planeta Piołun”, która jest „listem miłosnym do Polski, adresowanym do «opatrznościowego polskiego współrozmówcy»”.
Zabużko pisze w niej m.in.:
Nawet pojawienie się ukraińskiego państwa na mapie politycznej w 1991 roku nie przysłużyło się bliższemu poznaniu: na «ukraińskie» story w europejskiej narracji po prostu nie było miejsca – tak długo, jak niezrewidowane pozostawało story radzieckie". „Sto lat naszej samotności – naszego kulturowego nieistnienia w oczach zewnętrznego świata – odbiło się na moim pokoleniu pisarzy nieodżałowaną stratą: nawet kiedy pojawiamy się teraz na arenie międzynarodowej, jesteśmy skazani w najlepszym przypadku na bycie na wpół tylko zrozumiałymi, jak jąkały z wadą wymowy, ponieważ kontekst kulturowy, do którego należymy, dla nieukraińskiej publiczności nadal pozostaje niewidzialny.
Wobec zauważalnego zmęczenia wojną („nudy wojny”, o jakiej pisze Sofia Andruchowycz), przy całym źle, za jakie Federacja Rosyjska odpowiada w Ukrainie, naszym zdaniem tym ważniejsza jest nieustająca rozmowa. Chcemy także, aby obecność Oksany Zabużko w Łodzi dla społeczności ukraińskiej była gestem, który potwierdza jej (by odwołać się do motywu obecnego w pisarstwie Zabużko) „widzialność” – także przez nadanie wizycie pisarki charakteru wydarzenia o statusie miejskim. Dołączając do miast, w których temat historii i kultury ukraińskiej jest przedmiotem istotnej publicznej dyskusji, Łódź wypełnia kolejne, po zapewnieniu opieki uciekającym przed wojną, zobowiązanie, które nakłada na lokalną społeczność obecna sytuacja międzynarodowa. Pokazuje, że jest miastem odpowiedzialnym, wykazującym się troską o swoją społeczność – stwarza przestrzeń, w której Polacy_Polki i Ukraińcy_Ukrainki mogą się spotkać, gdzie może wybrzmieć i być dyskutowana kwestia realnie dziś zagrożonej ukraińskiej tożsamości, kultury i państwowości.
PLAN POBYTU OKSANY ZABUŻKO: 7-8 PAŹDZIERNIKA 2022
PIĄTEK 7 października
godz. 12.00-13.30 – Wykład dziekański „Ukraińskie story: Poznanie i samopoznanie jako problem bezpieczeństwa?”
MIEJSCE: Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, sala C140, wejście od ul. Rewolucji 1905 r.
Wykład w języku ukraińskim, tłumaczony symultanicznie na język polski.
Przed wykładem zapraszamy na briefing prasowy z udziałem przedstawicieli Uniwersytetu Łódzkiego, Szkoły Filmowej, Teatru Nowego w Łodzi, Urzędu Miasta Łodzi.
Formularz zgłoszenia udziału w wykładzie
Regulamin udziału w wykładzie dziekańskim
godz. 17.00-20.00 – Warsztaty narracyjne dla studentów UŁ, PWSFTviT oraz twórców z Teatru Nowego (wydarzenie zamknięte)
MIEJSCE: Szkoła Filmowa w Łodzi.
SOBOTA 8 października
godz. 16.30-18.00 – Otwarte spotkanie autorskie pt. „Sto lat naszej samotności” ze szczególnym uwzględnieniem obecności społeczności ukraińskiej. Wydarzenie połączone z performatywnym czytaniem fragmentów „Planety Piołun”.
Spotkanie w języku polskim, tłumaczone symultanicznie na język ukraiński.
MIEJSCE: Teatr Nowy w Łodzi – Mała Scena
PROWADZENIE: Anna Łazar – wicedyrektorka i p.o. dyrektora w Instytutach Polskich w Kijowie i w Sankt-Petersburgu, wykładowczyni w Instytucie Kultury Polskiej UW, Instytucie Badań Literackich PAN, Instytucie Sztuki PAN. Członkini redakcji „Nowej Europy Wschodniej”. Kuratorka wystaw sztuki współczesnej m.in. „Białoruskie Perspektywy”, od listopada 2021 r. pracuje w Muzeum Sztuki w Łodzi.
Uczestnicy spotkania z Oksaną Zabużko mają możliwość zakupu biletów na przedstawienie „Kar nawał” prezentowane tuż po spotkaniu w specjalnej cenie (bilet normalny w cenie biletu ulgowego).
Materiał: Centrum Promocji UŁ
