Książka powstała pod redakcją:
- prof. Caroliny Moreno-Castro (Uniwersytet w Walencji);
- prof. Anety Krzewińskiej – kierownik Katedry Metod i Technik Badań Społecznych, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny UŁ;
- dr Małgorzaty Dzimińskiej – Katedra Pracy i Polityki Społecznej, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny UŁ;
Współautorami z ramienia Uniwersytetu Łódzkiego są również:
- prof. Izabela Warwas – kierownik Katedry Pracy i Polityki Społecznej, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny UŁ;
- prof. Justyna Wiktorowicz – zastępca dyrektora Instytutu Statystyki i Demografii, Katedra Statystyki Ekonomicznej i Społecznej, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
- dr Agnieszka Kretek-Kamińska – Katedra Metod i Technik Badań Społecznych, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny,
- dr Kamil Brzeziński – Katedra Metod i Technik Badań Społecznych.
Książka została opublikowana w wolnym dostępie.
Badacze Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego zajęli się tematem kilka lat temu. O pomyśle na pracę nad tematem komunikacji naukowej opowiada dr hab. Izabela Warwas, prof. UŁ.
Kapitał ludzki i jego właściwe wykorzystanie generuje wartość dla pojedynczych organizacji, jak i w skali makroekonomicznej – dla społeczeństwa i państwa. Zasoby wiedzy, umiejętności, postawy i motywacje, wyznawane wartości czy zdrowie obywateli mogą być kształtowane. Ogromną rolę w tym procesie ma komunikacja naukowa. Temat ten był rozwijany w projekcie H2020 CONCISE – Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science . Publikacja przedstawia analizę wyników europejskiego badania CONCISE. W badaniu zajmowaliśmy się postrzeganiem istotnych społecznie zagadnień takich jak zmiany klimatyczne czy szczepienia, a było to jeszcze przed pandemią.
Wydaje się, że znaczenie komunikacji naukowej w dobie kolejnych kryzysów, szoków a obecnie zawrotnego upowszechniania sztucznej inteligencji będzie tylko rosło.
Zespół badawczy od 2020 roku zgłębia zagadnienie komunikacji naukowej. Efektem pracy zespołu są również dwie monografie poświęcone tematyce komunikowania efektów badań naukowych społeczeństwu. Dzięki publikacjom zagadnienie komunikacji naukowej zostało po raz pierwszy na polskim gruncie zaprezentowane tak szeroko i kompleksowo, ujmując nie tylko jej koncepcję, lecz także wyniki badań empirycznych.
Komunikacja naukowa, czyli przekazywanie treści naukowej nienaukowym odbiorcom
Komunikacja naukowa (science communication), definiowana jako przekazywanie treści naukowych szerokiej grupie odbiorców, przeszła długą drogę – od jednokierunkowego przekazu, polegającego na podawaniu faktów naukowych i informacji w odpowiedzi na deficyt wiedzy, poprzez otwarty dialog ze społeczeństwem, aż d
o pełnego zaangażowania opartego na wielokierunkowej komunikacji, kokreacji i wszechstronnej współpracy. W tym duchu rozwija się model nauki obywatelskiej, która zakłada włączanie obywateli we współtworzenie wiedzy (citizen science). W przekonaniu badaczek komunikacji naukowej z Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego stwarza to szansę na zapobieganie rozprzestrzenianiu się dezinformacji i pseudonauki, a także może odegrać znaczącą rolę zarówno w przeciwdziałaniu wykluczeniu naukowemu, jak i w procesie demokratyzacji nauki.
Efektem pracy zespołu badawczego są dwie publikacje:
-
Komunikacja naukowa w Polsce. Partycypacja. Dialog. Zaufanie, Redakcja: Małgorzata Dzimińska, Aneta Krzewińska, Izabela Warwas
Książka ma dwie unikalne cechy. Po pierwsze, zagadnienie komunikacji naukowej zostało po raz pierwszy na polskim gruncie zaprezentowane tak szeroko, kompleksowo, ujmując nie tylko jej koncepcję, lecz także wyniki badań empirycznych. Po drugie, kwestie dotyczące komunikacji badano, wykorzystując do tego konsultacje społeczne inspirowane metodą World Wide Views (WWV). Zastosowano więc unikatowe, włączające obywateli podejście badawcze, które zostało opracowane i zaimplementowane w projekcie międzynarodowym H2020 CONCISE – Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science.
- Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki - medycyna alternatywna - zmiany klimatyczne - GMO pod lupą, Autorki: Małgorzata Dzimińska, Aneta Krzewińska, Izabela Warwas, Justyna Wiktorowicz
Publikacja składa się z czterech rozdziałów odpowiadających czterem tematom konsultacji – zmiany klimatyczne, szczepionki, GMO, medycyna alternatywna – oraz z podsumowania. Na podstawie wypowiedzi uczestników konsultacji przeprowadzonych w ramach projektu CONCISE udało się wysnuć wnioski na temat komunikacji naukowej dla omawianych tematów, jednak nie było możliwości znalezienia standardu dla komunikacji naukowej w Polsce, który mógłby stanowić uniwersalny drogowskaz dla naukowców, popularyzatorów nauki czy dziennikarzy. Każdy temat naukowy wymaga właściwej mu strategii komunikacyjnej. Dla każdego z tematów odbiorcy sformułowali odmienne preferencje dotyczące tego, skąd i w jakiej formie chcieliby otrzymywać informacje. Dlatego wydaje się uzasadnioną rekomendacją, aby osoby komunikujące treści naukowe w danym obszarze tematycznym wnikliwie rozpoznały preferencje odbiorców w tym zakresie, zanim przystąpią do komunikacji naukowej.
Projekt H2020 CONCISE – Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science
Celem projektu H2020 CONCISE – Communication role on perception and beliefs of EU Citizens about Science było zbadanie roli komunikacji naukowej w kształtowaniu wiedzy, opinii i przekonań obywateli Unii Europejskiej na tematy związane z nauką. W Polsce, Hiszpanii, Portugalii, na Słowacji i we Włoszech przeprowadzono jednodniowe konsultacje społeczne, w których brało udział stu odpowiednio dobranych mieszkańców danego kraju. W niniejszej publikacji przedstawione zostały wyniki konsultacji zrealizowanych w Polsce – we wrześniu 2019 roku w Łodzi. W trakcie moderowanej dyskusji uczestnicy konsultacji podzielili się swoimi opiniami na temat komunikacji naukowej, w tym szans i barier upowszechniania informacji naukowej.
