„Przegląd Socjologii Jakościowej” – ogólnodostępny, międzynarodowy kwartalnik – od lat rozwija refleksję nad jakościową i interpretatywną drogą uprawiania socjologii. Publikowane są w nim prace empiryczne, teoretyczne i metodologiczne, a każdy artykuł poddawany jest anonimowej recenzji naukowej.
W najnowszym numerze znajdziecie artykuły:
Ponowne odkrywanie sensu partycypacji wobec doświadczenia zranienia. Refleksje z partycypacyjnych badań w działaniu
Artykuł analizuje złożony charakter relacji współtworzonych w ramach badań partycypacyjnych. Bazując na osobistych doświadczeniach z pracy w terenie, autorka odkrywa nowe sensy partycypacji oraz bada relacyjną wulnerabilność (ang. relational vulnerability) i jej dynamikę osadzoną w zaangażowanej relacji współtworzonej z jedną z uczestniczek. Tekst podkreśla transformacyjny potencjał wrażliwości, w której doświadczenia bólu i bezsilności mogą prowadzić do siły, życiowej mądrości i poczucia sprawczości. Jednocześnie artykuł zwraca uwagę na emocjonalne ryzyko i dylematy etyczne nieodłącznie związane z badaniami partycypacyjnymi, stawiając kluczowe pytania dotyczące równowagi między wsparciem a potencjalną krzywdą emocjonalną. Poprzez podejście autoetnograficzne autorka bada, w jaki sposób momenty przerwania relacji, takie jak nagłe wycofanie się uczestnika, mogą stać się punktami zwrotnymi w refleksji nad naturą badań partycypacyjnych oraz więzi międzyludzkich tworzonych w ich ramach. Ostatecznie autorka argumentuje, że choć badania partycypacyjne niosą ze sobą istotne ryzyko, oferują również głębokie możliwości dla wspólnego zrozumienia, rozwoju i wzmacniania sprawczości.
Od założeń do praktyki: bariery i wyzwania w realizacji edukacji zdrowotnej w polskich szkołach podstawowych
Aleksandra Piłat-Kobla, Maria Świątkiewicz-Mośny, Magdalena Ślusarczyk, Anna Prokop-Dorner, Natalia Ożegalska-Łukasik, Aleksandra Potysz-Rzyman, Marianna Zarychta, Małgorzata M. Bała
W artykule autorki analizują wyzwania związane z kształtowaniem kompetencji zdrowotnych w polskich szkołach podstawowych na podstawie wywiadów z dziesięcioma ekspertami z kluczowych obszarów kształtowania treści edukacyjnych. Badanie jakościowe pozwoliło im zrozumieć prakseologię konstruowania programów nauczania oraz praktyczne aspekty edukacji zdrowotnej na poziomie szkoły podstawowej. Wyniki wskazują na istotne luki w programach, zwłaszcza w zakresie rozwijania krytycznego myślenia i integracji treści zdrowotnych, co ogranicza efektywność nauczania. Zmiany w kontekście pandemii COVID-19 oraz potrzeba dynamicznego dostosowywania programów uwidoczniły dodatkowe trudności w kształtowaniu kompetencji zdrowotnych uczniów. Artykuł formułuje rekomendacje dla polityki edukacyjnej, koncentrując się na potrzebie lepszego wsparcia nauczycieli, integracji teoretycznych podstaw z praktyką oraz systematycznej ewaluacji realizacji treści zdrowotnych.
Trudności z prostymi pojęciami. Trzy przypadki ze słownika nauk społecznych, analizy dyskursu i psychologii dyskursowej: discursive, talk oraz handle i manage
Artykuł przedstawia zestawienie trudności translatorskich związanych z tłumaczeniem łudząco prostych pojęć stosowanych w naukach społecznych, analizie dyskursu i psychologii dyskursowej. Przedłożone uwagi towarzyszą wydanym w 2023 roku w „Przeglądzie Socjologicznym” dwóm przekładom tekstów Dereka Edwardsa zatytułowanym Psychologia dyskursowa oraz Dyskurs, poznanie i praktyki społeczne: bogactwo językowej i interakcyjnej powierzchni. Celem artykułu jest zasilenie nauk społecznych i badań jakościowych pracą teoretyczną nad pojęciami stosowanymi w istotnym nurcie w analizie dyskursu, który ukształtował się pod znaczącym wpływem socjologii (etnometodologii, analizy konwersacyjnej i socjologii wiedzy naukowej). Omówione zostają trzy przypadki: discursive, talk oraz para pojęć ściśle powiązanych ze sobą handle i manage. Każdy z nich jest przedstawiony na tle kryteriów, które ich polskojęzyczne odpowiedniki powinny uwzględniać, aby oddawały powierzony im przez psychologię dyskursową sens teoretyczny i empiryczny. Zastosowane warianty tłumaczeniowe zostają objaśnione w porównaniu z ich najsilniejszymi, ale niewykorzystanymi konkurentami oraz w zestawieniu z pojmowaniem tych samych pojęć w wybranych podejściach w jakościowych badaniach społecznych.
Dynamika sieci społecznych wśród studentów muzułmańskich w Krakowie – między interakcją a integracją kulturową
Maria Stojkow, Ahmet Yasuntimur
Migracja głęboko kształtuje doświadczenia społeczne, kulturowe i psychologiczne jednostek. Studenci muzułmańscy, jako odrębna grupa migrantów, stają w obliczu wyjątkowych wyzwań i możliwości w procesie tworzenia sieci społecznych w społeczeństwach przyjmujących. Niniejsze badanie analizuje, w jaki sposób relacje społeczne nawiązane przez studentów muzułmańskich w Krakowie wpływają na proces adaptacji oraz ich poczucie przynależności. Przyjmując podejście fenomenologiczne, dane zebrano za pomocą częściowo ustrukturyzowanych wywiadów pogłębionych, które następnie poddano analizie tematycznej. W badaniu wzięło udział 14 studentów muzułmańskich (10 mężczyzn i 4 kobiety). Wyniki wskazują na dwie powiązane ze sobą kwestie: środowisko społeczne i izolację – odzwierciedlające ograniczoną interakcję z lokalnym społeczeństwem i poleganie na kulturowo podobnych sieciach – oraz wytrwałość i osobiste zaangażowanie w budowanie więzi, ukazujące indywidualne sposoby radzenia sobie z wyzwaniami społecznymi i poszukiwaniem własnego miejsca. Studenci z krajów muzułmańskich doświadczają częściowej integracji, w dużej mierze opartej na znanych im sieciach kontaktów, jednocześnie podejmując aktywne działania, by odnaleźć się w nowym środowisku. Wyniki te wskazują na potrzebę wprowadzania bardziej inkluzyjnych praktyk wspierających integrację w wielokulturowych przestrzeniach akademickich.
Recenzja książki Krzysztofa Łęckiego (2024), Wariant Gombrowicza (repetycje, marginesy, dygresje), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Maria Banaś
Od teatru moralności do teatralności nauki. Recenzja książki Waldemara Rapiora (2024), Moralność milcząca. Odsłanianie interakcyjnych mechanizmów moralności poprzez post-teatr, Kraków: Wydawnictwo Universitas
Katarzyna Niziołek
Wyniki XV edycji konkursu fotograficznego „Przeglądu Socjologii Jakościowej”
Waldemar Dymarczyk, Tomasz Marcysiak
O czasopiśmie
„Przegląd socjologii jakościowej” umożliwia swobodny przepływ informacji i integrację środowiska socjologów jakościowych. Publikowane są prace empiryczne, teoretyczne i metodologiczne dotyczące wszystkich dziedzin socjologii, a także artykuły opatrzone dokumentacją danych (data articles). Szanując tradycję nauk opartych na idei rozumienia (verstehen) zjawisk społecznych, czasopismo kontynuuje refleksję nad jakościową i interpretatywną drogą uprawiania socjologii. Dąży do współpracy, integracji i rozwoju środowiska naukowego, podejmując inicjatywy w imię wartości otwartości i rzetelności.
Punktacja MEiN: 70 punktów (styczeń 2024)
To numer, który łączy empiryczne badania z refleksją nad współczesnymi wyzwaniami społecznymi. Dziękujemy Autorom i Recenzentom za wkład w rozwój czasopisma!
Link do całego numeru znajdziecie TUTAJ.
Artykuły są dostępne online za darmowym pobraniem.
Zapraszamy do lektury tekstów, które poszerzają granice wiedzy o procesach społecznych i integracji w świecie akademickim!
